Phạm Công Cúc Hoa

   Tình yêu vốn dĩ không phân biệt giai cấp, sang hèn. Nhưng người ta có dám đấu tranh để tình yêu đó đơm hoa kết trái không thì không phải ai cũng làm được. Trong xã hội phong kiến điều này lại càng khó khăn hơn nữa. Cúc Hoa là một nàng tiểu thư đài các trâm anh, gia giáo, con gái của một quan tri phủ. Chỉ một lần gặp gỡ chàng hàn sinh hiếu học tên Phạm Công sống cùng mẹ ở chòi lá ngay sau trường học, nàng đã đem lòng cảm mến, trao tặng chàng cuốn sách như một lời yêu thầm kín. Nàng yêu con người chàng có chí, hiếu thảo với mẹ già, giữ gìn lề giáo gia phong dù phận nghèo cơ cực. Nhưng quan tri phủ cha nàng lại nhất định gả nàng ở một nơi “môn đăng hộ đối”. Nỗi lòng biết ngỏ cùng ai, Cúc Hoa từ đó mang tâm bệnh.

Quan tri phủ lo lắng cho bệnh tình con gái, lại nghe người to nhỏ xa gần về chuyện Cúc Hoa gặp gỡ Phạm Công nên cho rằng chàng đã dùng lời ngon tiếng ngọt dụ dỗ nàng. Ông cho vời Phạm Công và mẹ đến chất vấn. Cúc Hoa ở trong nghe được sự tình liền ra bộc bạch hết nỗi lòng thầm kín bấy lâu nay. Ép dầu ép mỡ ai nỡ ép duyên, mẹ của Cúc Hoa thương con, hơn nữa bà nghĩ đến tình cảnh của chồng ngày trước cũng xuất thân từ phận hàn sinh cơ cực, đâu khác chàng Phạm Công ngày nay là mấy, nên đã ưng thuận cuộc hôn nhân không môn đăng hộ đối này. Tuy nhiên cha nàng vẫn một mực phản đối. Cuối cùng, ông không còn cách nào khác hơn là để cho nàng lấy Phạm Công nhưng tuyệt tình, đuổi hai người đi một nơi thật xa.

Dù nghèo nhưng gia đình Phạm Công Cúc Hoa thật đầm ấm.

“Sáng trăng trải chiếu hai hàng

Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ.”

Ánh mắt họ nhìn nhau chan chứa những yêu thương. Rồi họ cũng có với nhau được một gái, một trai.

Kinh đô mở hội thi, kén người tài ra giúp nước. Dù hai con còn nhỏ nhưng Cúc Hoa thương chồng bao năm mài bút rèn kinh, nay dịp may đã đến, nàng quyết tâm giục chàng khăn gói lên đường. Nàng cắt mái tóc của mình bán đi để lấy tiền cho chồng xuôi kinh. Phạm Công dùng dằng chưa muốn đi thì nàng đã chu đáo sắp sẵn cho chàng đầy đủ hành trang bạc tiền. Lúc đó Nghi Xuân chỉ mới hai tuổi, Tấn Lực mới tròn một tháng.

Đường lên kinh ứng thí xa xôi, các kỳ khoa cử kéo dài liên miên, năm tháng đợi chờ đăng đẵng, thấm thoát đã gần mười năm trôi qua. Cúc Hoa một tay buôn bán tảo tần, nuôi dạy hai con khôn lớn bằng những điều hay lẽ phải, còn nàng trung trinh một dạ chờ chồng.

Ngày Phạm Công đậu Trạng Nguyên vinh quy trở về, gia đình sum họp đoàn viên trong tiếng cười trẻ thơ và trong ánh mắt chứa chan biết bao nhiêu tình, dù qua bao năm xa cách không hề vơi đi mà còn nặng thêm thương nhớ.

Nhưng những năm qua do lao tâm lao lực, Cúc Hoa đã mang bệnh trong người từ lúc nào không biết. Nàng ngày một yếu dần và dường như chính nàng cũng tiên đoán được mình không qua khỏi. Trên giường bệnh, nàng vẫn đòi Phạm Công đưa cho nàng rổ may để kịp hoàn thành tấm áo cho hai con. Chàng nghe lòng đau đớn biết mấy khi nhìn người vợ yêu quý hình hài ngày một héo mòn nhưng tình thương thì bao la như trời biển. Nàng lo hai con từ đây không được sống trong tình thương, sự bảo bọc của mẹ, thương Phạm Công không người chia sẻ vui buồn, nên trước lúc lâm chung đã hối thúc chàng sau này đi thêm bước nữa.

Giây phút nàng nhắm mắt xuôi tay cũng là lúc Phạm Công nhận chiếu chỉ của vua sai đi dẹp loạn Hung Nô. Chàng chỉ còn kịp hỏa táng nàng, mang theo hài cốt trên lưng mà lên đường ra biên thùy. Nghi Xuân, Tấn Lực còn trong bộ tang phục, đầu quấn vành sô trắng, khóc la lẫn trong hàng quân ngũ. Tướng Hung Nô khi nghe tiếng khóc của hai đứa trẻ, rồi nghe câu chuyện thương tâm nên đã động lòng cảm thương cho tình cảnh gia đình Phạm Công. Hắn chợt nhận ra cuộc chiến mà hắn theo đuổi bao nhiêu năm qua đã gây bao cảnh máu chảy đầu rơi, làm biết bao gia đình ly tán. Hắn tự nguyện đầu hàng.

Phạm Công thắng trận trở về. Nghe theo lời trăn trối ngày nào của Cúc Hoa, chàng quyết định tục huyền cùng Tào Nương. Nhưng chẳng bao lâu sau, triều đình thấy chàng có tài liền lệnh chàng đi trấn ải miền Cao Bằng xa xôi. Định bụng đi trước xem thế nào rồi sẽ đón cả nhà theo sau, Phạm Công khuyên hai con ở lại cùng mẹ kế.

Nhưng hỡi ôi, chàng đã lầm khi tin lời Tào Thị, một người đàn bà ích kỷ chỉ nghĩ đến hạnh phúc của riêng mình. Chàng đi chỉ được ít lâu, bà ta ở nhà đã gian díu với một người đàn ông khác, rồi đày đọa Nghi Xuân, Tấn Lực bắt làm việc cực khổ còn hơn đầy tớ trong nhà.

“Mấy đời bánh đúc có xương

Mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng”

Nhớ cha trấn ngoài biên ải xa xôi, nhớ vòng tay mẹ hiền ngày nào nhẹ nhàng chăm sóc từng miếng ăn giấc ngủ. Nghi Xuân, Tấn Lực giờ đây không khác gì hai đứa trẻ mồ côi, thậm chí còn tệ hơn thế nữa khi ngày ngày nhận được toàn những lời nhiếc mắng đay nghiệt, những đòn roi từ người mẹ kế ác độc nhẫn tâm.

May sao có Trần Bảnh, một người giúp việc tốt bụng và trung thành, đã dẫn hai chị em trốn đi. Nhưng ở đời những người tốt thường lại quá nghèo. Chú Bảnh dù cố hết sức nhưng cũng không thể lo cho hai cháu được đủ đầy.

Nhưng dù no dù đói, hễ có gì Nghi Xuân, Tấn Lực đều mang về trước mộ mẹ. Cúc Hoa tuy đã thác nhưng hồn vẫn còn vương vấn dương trần. Nàng vẫn dõi theo bước hai con, xót xa biết mấy khi thấy hai con tuổi còn quá thơ dại mà phải chịu nhiều cơ cực đắng cay. Những đêm khi hai con khóc vùi vào giấc ngủ bên mộ mình, nàng hiện ra ôm chúng vào lòng, lau gương mặt lấm lem bụi đường của Tấn Lực, chải lại mái tóc rối bời cho Nghi Xuân. Chẳng biết đó có phải là mơ không, nhưng với Nghi Xuân, Tấn Lực thì đó là những giây phút ấm áp, hạnh phúc nhất khi sáng ra trên đôi gò má trẻ thơ còn đọng lại những giọt nước mắt long lanh của mẹ hiền.

Trong một lần hiện về, nàng đã để lại bức tâm thư viết cho Phạm Công. Tỉnh dậy, Nghi Xuân, Tấn Lực một lòng khăn gói lên đường tìm cha. Rồi cũng đến một ngày Phạm Công trở về. Chàng gục bên mộ Cúc Hoa, xuất hồn đến cõi âm tìm nàng. May mắn được Tề Thiên Đại Thánh giúp, Cúc Hoa đã được cứu sống trở về dương trần. Tào Thị gặp lại Phạm Công toan bày mưu dối gạt chàng nhưng nhờ Trần Bảnh đứng ra làm chứng, tâm địa xảo quyệt đó đã bị vạch trần.

Đúng như câu nói “ở hiền gặp lành”, hạnh phúc lại trở về với gia đình Phạm Công Cúc Hoa sau bao nhiêu năm sóng gió. Nghi Xuân, Tấn Lực ôm chầm lấy mẹ ngỡ như một giấc mơ. Giọt lệ trùng phùng lăn dài trên má, nhưng trong khóe mắt ai nấy đều lấp lánh niềm vui.

Người kể: MưaBụi